De gemeenteraad kan op grond van artikel 4.14 Ow een voorbereidingsbesluit nemen. Met het voorbereidingsbesluit wordt voorkomen dat activiteiten, die in strijd zijn met het nieuw op te nemen beleid in het omgevingsplan, worden voorbereid en/ of uitgevoerd. Voor een voorbereidingsbesluit gelden de volgende regels:
De inhoud van het voorbereidingsbesluit moet worden gezien als een wijziging van het omgevingsplan. Dit vooruitlopend op de (gewijzigde) vaststelling van dat plan. Op deze wijze wordt bereikt dat direct na het van kracht worden van het voorbereidingsbesluit, de inhoud van het voorbereidingsbesluit gezien moet worden als onderdeel van het dan geldende planologische regime. Hier staat geen beroep tegen open. Door het voorbereidingsbesluit kan wel direct nadeel ontstaan waar nadeelcompensatie voor geclaimd kan worden. In dit geval gaat het om schade die ontstaat op eigen gronden van een benadeelde (directe schade).
Artikel 4.14 lid 3 onder a Ow bepaalt, dat een voorbeschermingsregel kan inhouden:
Een verbod of een verbod om zonder voorafgaande melding of zonder omgevingsvergunning daarbij aangewezen activiteiten te verrichten die op grond van het omgevingsplan zijn toegestaan, maar nog niet plaatsvinden.
Dit artikel bevat een tweedeling. Namelijk een verbod (1) en een verbod (2) om zonder voorafgaande melding of zonder omgevingsvergunning een activiteit te verrichten.
Een verbod (1)
In het geval dat er sprake is van enkel een verbodsbepaling voor het gebruik van een activiteit, dan is de regel waarin de verbodsbepaling is opgenomen, op grond van artikel 15.1 lid 1 onder d Ow, aan te merken als schadebesluit waar nadeelcompensatie uit kan voortvloeien. De gedachtegang hierbij is, dat deze regel ook in het nog te wijzigen deel van het omgevingsplan als verbodsbepaling zal gelden.
Een verbod (2) om zonder voorafgaande melding of zonder omgevingsvergunning een activiteit te verrichten.
Wanneer er sprake is van een verbod om een activiteit te verrichten zonder omgevingsvergunning, dan kan de bepaling in de voorbeschermingsregels niet tot nadeelcompensatie leiden. Immers, de activiteit kan mogelijk wel met omgevingsvergunning alsnog doorgang vinden. In artikel 15.1 lid 2 Ow is bepaald, dat in een dergelijk geval niet de regel in het omgevingsplan, maar de te verlenen of te weigeren omgevingsvergunning als schadebesluit moet worden aangemerkt.
Op grond van artikel 4.14 lid 3 onder b Ow, kunnen in het voorbereidingsbesluit onderwerpen worden aangewezen waarvoor het bevoegd gezag maatwerkvoorschriften kan stellen of voorschriften aan een omgevingsvergunning kan verbinden. Ook dit leidt niet direct tot nadeel waar nadeelcompensatie voor geclaimd kan worden. Hier kan pas het maatwerkvoorschrift op grond van artikel 15.1 lid 1 onder i Ow, het schadebesluit zijn of de te verlenen of te weigeren omgevingsvergunning op grond van artikel 15.1 lid 1 onder k Ow.
Tenslotte, kunnen op grond van artikel 4.14 lid 3 onder d Ow regels in het omgevingsplan buiten toepassing worden verklaard. Dit kan weer wel direct tot nadeel leiden.
In veel gevallen wordt een voorbereidingsbesluit genomen met als doel, een ongewenste ontwikkeling te voorkomen. Anders dan bij een wijziging van het omgevingsplan gaat er in de regel geen kennisgeving vooraf aan het nemen van een voorbereidingsbesluit. In veel gevallen wordt dit, tot het moment van het nemen van het besluit, stil gehouden. Immers, voorkomen moet worden dat toch nog gebruik gemaakt gaat worden van de ruimte en mogelijkheden die het omgevingsplan geeft, maar die ongewenst zijn. Dat houdt echter in dat er minder vaak sprake zal zijn van actieve of passieve risicoaanvaarding. Van actieve risicoaanvaarding kan wel sprake zijn, wanneer iemand bij het kopen van onroerend goed had kunnen voorzien dat het gebruik op zijn eigen gronden in de toekomst beperkt kon worden. Van passieve risicoaanvaarding zal in de regel geen sprake kunnen zijn. Daarvoor geldt in ieder geval, op grond van artikel 15.6 Ow, dat de wijziging van het omgevingsplan minimaal een jaar hieraan voorafgaand bekend moet zijn gemaakt.
Het is dus onder de Omgevingswet goed om te bedenken wat de financiële consequentie van een voorbereidingsbesluit is. Soms kan het toch beter zijn om eerst een kennisgeving uit te doen en dan na een jaar het omgevingsplan te wijzigen. Risico is, dat in dat jaar nog gebruik gemaakt kan worden van de mogelijkheden die het omgevingsplan geeft. De keerzijde is dat, wanneer wel met een voorbereidingsbesluit gewerkt wordt, sprake kan zijn van een forse schadeclaim. Een risicoanalyse kan mogelijk helpen om een juiste keuze te maken.
Anders dan onder de Wro het geval was, kan een voorbereidingsbesluit onder de Omgevingswet, waarin een direct verbod wordt opgenomen of waarmee regels in het omgevingsplan buiten toepassing worden verklaard, direct leiden tot directe schade. Het in het voorbereidingsbesluit opnemen van een vergunningplicht, het stellen van maatwerkvoorschriften of het verbinden van voorschriften aan een vergunning, is niet direct schadegevoelig. In dergelijke gevallen is het te stellen van een maatwerkvoorschrift of de omgevingsvergunning het schadebesluit. Een voorbereidingsbesluit met directe gevolgen kan leiden tot forse schade. Het is dan ook verstandig om de financiële risico’s bij het nemen van een voorbereidingsbesluit goed in kaart te brengen. Zo kan goed overwogen worden of een voorbereidingsbesluit de beste keuze is.
| Telefoon: 088-8883000E-mail: info@thorbecke.nlVolg ons via |